اگر اروپا به وعده‌هایش عمل نکند، ایران به گام سوم در موعد مقرر عمل خواهد کرد

به گزارش راهبرد معاصر؛ حسن عابدینی کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل، در خصوص سفر ظریف به سه کشور اروپایی، اظهار کرد: سفر ظریف به اسکاندیناوی اولین هدف توازن سیاست خارجی و دیپلماسی کشور است؛ جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌کند تا از اینکه سیاست خارجی حول روابط با چند کشور خاص به عنوان مثال سه کشور قدرتمند اروپایی (انگلیس، آلمان و فرانسه) و یا ایالات متحده باشد، خودداری کند و تلاش می‌کند تعاملات خود را با کشور‌های مختلف دنیا و قاره‌ها تقسیم کند.

 او افزود: این رفتار دیپلماسی ایران را می‌توان توازن بخشی در دیپلماسی کشور دانست؛ علاوه بر این‌ها رفت و آمد با برخی کشور‌های آفریقایی هم افزایش محسوسی پیدا کرده است.

کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: نکته بعدی این است که کشور‌هایی که ثبات سیاسی بالایی دارند، معمولا به کشور‌هایی که دچار چالش هستند با هدف چاره‌اندیشی برای مشکلات نگاه می‌کنند؛ تعامل با این کشور‌ها و امکان دیپلماسی با آن‌ها به ایران در حل و فصل بحران‌ها در منطقه کمک بسزایی می‌کند. فنلاند کشوری است که در حال حاضر ریاست شورای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، بنابراین می‌توان از طریق روابط دیپلماتیک با سیاست‌مداران فنلاند پیام‌هایی را تبادل کرد که طبعا در نظر ۲۸ کشور اتحادیه اروپا می‌تواند نسبت به سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس که تعلل و کارشکنی در حوزه روابط با ایران و به خصوص برجام را دنبال می‌کنند، موثر واقع شود.

عابدینی گفت: قطعا انجام گفت‌وگو و تعامل با کل کشور‌ها بسیار راهگشا‌تر از این است که تعاملات به سه کشور (آلمان، فرانسه و انگلیس) منحصر شود، همچنین سوئد کشوری بود که چندین سال پیش از نخستین روز‌هایی که بحران یمن آغاز شد تلاش کرد تا نقش‌آفرینی در کاهش تنش‌ها داشته باشد؛ حتی اجلاس نخست یمن در این کشور برگزار شد.

او ادامه داد: اگرچه برگزاری آن اجلاس ثمربخش نبود و نتوانست برای مشکلاتی که در یمن وجود دارد و در چارچوب جنگ جهانی که رهبری آن بر عهده آمریکا و برخی از کشور‌های بزرگ اروپایی همچنین کشور‌های مرتجع عرب است، راهگشا باشد، اما با این حال گام‌هایی را در این مسیر برداشت.

کارشناس سیاست خارجی خاطرنشان کرد: همچنین نروژ مدت‌هاست به صورت متمرکز تلاش می‌کند تا نقش مثبتی را در مسئله افغانستان ایفا کند و پیش‌تر هم پیشنهاد تشکیل نشستی را در این کشور مطرح کرده بود. به این دلیل که این کشور‌ها نسبت به مسائلی دغدغه دارند و حساس هستند که در اولویت سیاست خارجی کشور ما نیز است، مانند موضوع یمن، افغانستان و همچنین فنلاند که در حوزه کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس فعالیت می‌کند.

عابدینی تصریح کرد: اروپا به خوبی به این امر واقف است که هرگونه چاره‌اندیشی برای مشکلاتی که در منطقه غرب آسیا وجود دارد، بدون کسب دیدگاه جمهوری اسلامی میسر نیست، بنابراین رایزنی‌ها در خصوص مسائل منطقه، دوطرفه خواهد بود.

او در ادامه در خصوص راه‌اندازی کانال مالی بین ایران و اروپا با بیان اینکه اینستکس تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده، یادآورشد: اراده و توانی در اتحادیه اروپا برای تبدیل اینستکس به یک سازوکار فعال مالی بین کشور‌های اروپایی و ایران وجود ندارد. زیرا ایران در این خصوص به طور مشخص دو خواسته مهم دارد و محقق ساختن این خواسته‌ها نه‌تنها از عهده کشور‌های اسکاندیناوی بر نمی‌آید، بلکه سه کشور قدرتمند آلمان، انگلیس و فرانسه نیز در برابر آمریکا قدرت عملیاتی کردن توقعات ایران را نخواهند داشت.

کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: اول اینکه نفتی که به واسطه خروج آمریکا از برجام مورد تحریم قرار گرفته باید توسط کشور‌های اروپایی خریداری شود و دوم اینکه سازوکاری مانند اینستکس یا SPV راه‌اندازی شود تا امکان انتقال ارز به داخل کشور را فراهم کند؛ اروپایی‌ها توقع دارند اینستکس در حد سازوکاری برای خرید و فروش پایاپای باقی بماند. به این معناست که، ایران با فروش نفت خود در بازار‌های بین‌المللی و قرار دادن مبالغ آن را در این سازوکار قرار دهد و به جای دریافت مبلغ باید با کالا‌های غیرتحریمی همچون غذا و دارو معاوضه نماید، که در این حالت کف تعهدات اروپا هم در قبال ایران اجرایی می‌شود.

عابدینی تاکید کرد: ایران این سازوکار را نمی‌پذیرد، بلکه انتظار دارد از حالت نمایشی به حالت عملیاتی تبدیل شود.

او افزود: من اینطور استنباط می‌کنم که در حوزه اینستکس و برجام اقدام مورد توجهی صورت نخواهد گرفت، اما در هر حال تمام کشور‌های اروپایی به دلیل اینکه می‌دانند جمهوری اسلامی در آینده‌ای نزدیک گام سوم را اجرا خواهد کرد، تلاش خود را انجام می‌دهند تا ایران را از انجام اقدام و ادامه مسیر منصرف کنند.

تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه آیا این سفر‌ها موجب تخفیف در تحریم‌ها خواهد بود، گفت: این امکان وجود دارد؛ خواسته‌های جمهوری اسلامی به صورت شفاف بار‌ها در چارچوب روابط دیپلماتیک و رفت‌وآمد‌های سیاسی به طرف اروپایی‌ها و در رسانه‌ها و مطبوعات منتقل شده؛ ایران به صورت رسمی اعلام کرده است اگر کشور‌های اروپایی به تعهداتی که در برجام بر عهده آن‌ها گذاشته شده عمل نکند، ایران هم تعهدات خود را در چارچوب برجام کاهش خواهد داد.

عابدینی یادآورشد: این تعهدات برای اروپا مشخص و خواسته‌ها کاملا روشن است؛ طبعا اگر نتوانند به وعده‌هایشان عمل کنند، ایران به گام سوم در موعد مقرر عمل خواهد کرد.

تحلیلگر مسائل بین الملل در پایان در خصوص محور‌های گفت‌وگوی ظریف با مقامات کشور‌های اسکاندیناوی، خاطرنشان کرد: گفت‌وگو‌ها در سطوح مختلفی برگزار خواهد شد؛ اول درمورد روابط دوجانبه؛ کشور‌های مختلف در چارچوب نشست‌های دیپلماتیک راجع به موضوعات دوجانبه رایزنی خواهند کرد؛ دوم در چارچوب موضوعات منطقه‌ای که کشور‌هایی مانند فنلاند، سوئد و نروژ که در حل موضوعات منطقه‌ای فعالیت می‌کنند. رایزنی در خصوص مسائل مورد تمایل طرفین مانند افغانستان، کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس و تنش در یمن خواهد بود؛ در حوزه بین‌الملل هم می‌توانند گفت‌وگو‌های مختلفی را انجام دهند که طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرد؛ از تعاملات اقتصادی تا بهبود روابط کشورها. موضوعات مربوط به معاهدات بین‌المللی تا موضوعات مربوط به تروریست، کنوانسیون‌های بین‌المللی می‌تواند مورد بحث و رایزنی قرار گیرد.

منبع: باشگاه خبرنگاران